Islami dhe Orientalizmi

Sejjid Alim ASHRAF

ISLAMI DHE ORIENTALIZMI

Leksion i mbajtur më 8 Prill 2003

Në Institutin Islam të Arsimimit dhe Kualifikimit Profesional

Moka, MAURITANI

Unë do të doja, para së gjithash, të kërkoj falje për anglishten time sepse unë nuk jam mësuar ta shpreh veten time në anglisht. Siç e dini, gjuha ime amtare është urdishtja dhe gjuha ime akademike është arabishtja. Unë do të doja t’ju falenderoja të gjithë juve për mundësinë që m’u dha mua për t’ju drejtuar të gjithë juve mbi temën shumë të rëndësishme të orientalizmit dhe strategjitë e tij makiaveliste kundër Islamit. Nuk është e tepërt të thuhet se orientalizmi është rreziku më i madh i muslimanëve me të cilin po përballen sot. Unë duhet të kërkoj falje për shqiptimin e emrave ashtu siç janë marrë fonetikisht nga burimet arabe.

Orientalizmi është njëri nga këndet e një trekëndëshi të fshehtë kundër Islamit, dy këndet e tjera janë misionarizmi dhe kolonializmi. Në të vërtetë, orientalizmi është më i rrezikshmi sepse synimet dhe objektivat e tij shkojnë më larg në mendjet e mendimtarëve dhe intelektualëve; efekti i tij është më serioz në vrapimin e gjatë. Vëllimi i dëmit dhe i bezdisjes së tij ndaj Islamit është më i madh se sa ato të misionarizmit dhe kolonializmit, të vjetra ose të reja, ashtu siç orientalizmi dëshiron ta dëmtojë imazhin e vërtetë të Islamit në mendjet e njerëzve.

Ndryshimi kryesor mes orientalizmit dhe misionarizmit është se misionarizmi përqendrohet në njerëz të përgjithshëm, ndërsa orientalizmi ka si objektiv intelektualët. Përndryshe, që të dyja janë të njëjta në synimet dhe objektivat e tyre. Pa dyshim, që të dyja veprojnë për dominimin e Perëndimit mbi Lindjen në përgjithësi, dhe mbi Botën Islame në veçanti, për dominimin social, kulturor, ekonomik, politik, moral dhe fetar të Perëndimit. Orientalistët paralajmëruan fillimin e kolonializmit. Së pari, përmes studimeve dhe kërkimeve të tyre në vendet e Lindjes, ata formuluan idenë e pushtimit në mendjet e udhëheqësve perëndimorë. Për shembull, Napoleoni në këtë mënyrë ishte joshur që të pushtonte Egjiptin më 1798 në sajë të bllokut me shënime të udhëtimeve të orientalistit francez Compte De Volnay. Së dyti, orientalistët i ndihmuan kolonialistët dhe sundimin perëndimor që të pushtojnë territoret e Lindjes duke shtruar rrugën për ndërhyrje të tilla. Dhe ne e dimë që një numër i madh i orientalistëve ishin të parët në ushtritë e kolonialistëve, si Watson, Richard etj. Së fundi, ata luajtën rolin më të spikatur në përjetësimin e orientalistëve dhe sundimit perëndimor, si hartues të politikës dhe diplomacisë. Dhe ne e dimë mirë se ata zunë vendet kryesore në çështjet ministrore, bile dhe në administrimin e vendeve të pushtuara. Politika famëkeqe dhe e urryer e ndarjes dhe sundimit ishte si rezultat i studimeve të kryera nga orientalistët mbi sekte të ndryshme islame. Në këtë vështrim, ne mund të përmendim një listë të gjatë të emrave të orientalistëve si William Muir, Kromer, Sprenger, Gilbitt dhe Lawrence. Pas pavarësisë politike të vendeve të Lindjes, politika e përmendur më lartë nuk ishte e dobishme për shumë kohë; orientalistët menduan dhe zhvilluan më mirë politikën e "Shpifjes dhe Sundimit". Ata i falsifikuan historitë në përpjekje të tyre për të prishur pastërtinë e mesazhit islam, dhe për të futur mashtrimet e tyre të kohës si dhe citatet e tyre në shkrimet e shenjta islame. Kështu, lexuesit e pavetëdijshëm u futën në rrugë të gabuar. Qëllimi i tyre është që të dëmtojnë imazhin e përkryer të Islamit në sytë e njerëzve evropianë me qëllim që t’i pengojnë ata që të bashkohen me të vërtetën. Nga kjo pikëpamje, lordi musliman britanik N. G. Headley thotë në librin e tij "Një zgjim perëndimor në Islam", se "është një gjynah i madh që këta njerëz e paraqesin fenë tonë të pastër në një mënyrë të dëmshme. Në kohë të ndryshme, orientalistët na thanë neve, gjatë diskutimeve tona, se ju adhuroni Muhamedin (a.s.), martoheni katër herë dhe ju besoni se gruaja nuk ka shpirt, dhe ju i ndaloni ato që të hyjnë në xhami". Lord Headley shtoi: "Se ky në të vërtetë është një veprim shumë dashakeqës për të përhapur një besim me mashtrime të shpifura duke e këmbyer me një fe tjetër."

Vëllezërit e mi, orientalistët kanë një dredhi të shkëlqyer për të provuar diçka nëse ata nuk kanë ndonjë mbështetje historike dhe akademike për mashtrimet e tyre. Me përsëritjen e shpeshtë dhe të shumtë të mashtrimeve të tyre, gradualisht citimet e tyre dashakeqe dhe të pasakta marrin trajtën e bindjes në mendjet e njerëzve. Fuqia e tyre e përsëritjes në metodën e zgjuar të tyre bëhet i barazvlefshëm me fuqinë e argumenteve. Në këtë mënyrë, ata i bëjnë shumë njerëz që t’i besojnë mashtrimeve të tyre. Për shembull, një orientalist përhap një ide të pabazë kundër Islamit, një tjetër vjen dhe e përpunon, një i tretë e përhap atë me shtesa të mundshme të asaj ideje, një i katërt e shndërron të njëjtën në një teori, dhe i fundit vjen dhe e transformon këtë teori në një fakt jashtë dyshimit. Prandaj, ne mund të shohim se si një ide e pabazë në katër ose pesë faza bëhet një fakt.

Libri "Vargjet Satanike" është fryt i këtij plani djallëzor. Ky libër nuk është vetëm një mal me abuzime, por gjithashtu, ai përmban shembuj të ndryshëm të sajimeve si ajo që Xhebraili a.s. i ka thënë profetit a.s. që: "Përtej çdo hije dyshimi, është e pamundur që të përshkosh hënën."

Të gjithë ne i jemi përgjigjur kësaj pune satanike të përqendruar në pjesën më të madhe të librit për sa i përket abuzimeve, ndërsa, sipas meje mashtrimet helmuese më të rrezikshme në trillimet të cilat autori për të dëmtuar i fut në librin e tij, janë vetëm për të krijuar keqkuptime në mendjet e njerëzve perëndimorë. Për shembull, citimet e synimeve të përmendura më lart, në paraqitjen e Islamit si një besim (fe) të prapambetur dhe joshkencor. Deklarata të tilla të imituara dhe joshkencore mund të gjenden vetëm në vargjet satanike por jo në vargjet e pandryshuara të Allahut. Ky libër ishte sajuar që të jepte atë lloj imazhi fals të Islamit.

Madje dhe termi "Vargjet Satanike" nuk është një sajesë e autorit të tij, por ishte përdorur shpesh nga orientalistët shumë kohë më parë. Ne mund ta gjejmë këtë term në enciklopedinë e Historisë së Mesjetës, përgatitur dhe botuar nga Universiteti i Kembrixhit. Gjithashtu, orientalisti gjerman Brocelman e përdor këtë term në librin e titulluar "Historia e Vendeve Islame". Gjithashtu, ne e gjejmë të njëjtin term në librin e titulluar "Studime Historike në Gjuhën Angleze", dhe në këtë libër është një kapitull i veçantë i quajtur "Fillimi i Kundërshtimit dhe Vargjet Satanike". Pavarësisht nga kjo metodë, është një mashtrim tjetër i cili përbëhet nga të ofenduarit e dinjitetit të muslimanëve duke irrituar tërbimin e tyre të tillë si reagimi i padurueshëm që u shkaktua me përmasa të mëdha në përleshjet e fundit, dhe atëherë reagimi është shfrytëzuar shumë në media në mënyrë të tillë që t’i përshkruajnë muslimanët si ekstremistë dhe pasues të një feje të dhunshme.

Në mesin e mashtrimeve të tyre të reja, është edhe paraqitja e ideve të tyre në një mënyrë të tillë që i drejtohet shumë herë muslimanëve, si për shembull, libri i Michael H. Hart i titulluar "100 personalitetet më me ndikim në histori". Libri mori një vlerësim të madh nga intelektualët muslimanë për arsye se autori në këtë libër e ka vlerësuar profetin Muhamed a.s. si personaliteti më me ndikim në Historinë Njerëzore, por një lexim i librit tregon se biografia e profetit Muhamed a.s. përmban ide të marra prej orientalistëve. Në këtë mënyrë pavetëdija e muslimanëve, kryesisht e të rinjve, kanë rënë në grackën e mashtrimit të zgjuar të një lëvdate të madhe në të cilën është fshehur një gjarpër i helmuar. Në anën tjetër, libri të jep përshtypjen se nuk ka ndonjë personalitet tjetër të rëndësishëm në historinë islame, përveç profetit Muhamed a.s. dhe hazreti Umerit r.a. në listën e 100 personaliteteve më me ndikim, në kohën kur nga një vend i vogël si Mbretëria e Bashkuar jepen rreth 19 personalitete të tilla. Prandaj, ne mund të shohim se politika e "Shpifjes dhe Sundimit" nuk dëmton më pak se politika e mëparshme e "Ndarjes dhe Sundimit".

Vëllezër të dashur, që kur ka nisur orientalizmi? Është shumë e vështirë për t’ju përgjigjur kësaj, sepse orvatjet individuale shkojnë pas deri në kohët e lashta, dhe është shumë ose pak e rëndësishme për të caktuar periudhën e saktë për fillimin e orientalizmit individual. Sipas natyrës njerëzore, njerëzit janë kuriozë që të dinë rreth zakoneve të njerëzve të tjerë dhe është krejt normale që aty ishin vlerësime të tjetër mënyre të jetës. Këtu ne nuk duam të diskutojmë mbi orvatjet individuale, por ne po diskutojmë rreth orientalizmit të organizuar, institucioneve të fuqishme akademike të cilat përpiqen në mënyrë aktive për dominimin e Perëndimit në fushat e politikës, fesë dhe kulturës kryesisht që nga periudha mesjetare.

Pastaj, shtrohet pyetja se "kur nisi ky orientalizëm i organizuar?" Sipas një profesori bashkëkohor me nivel, Dr. Fet’hullah Zijadi nga Libia, ai nisi me kryqëzatat, duke përmbushur testamentin e mbretit Luisi IX të Francës, i cili kishte marrë edhe vetë pjesë në luftërat e kryqëzatave, dhe i cili kishte komanduar luftën e tretë të kryqëzatave. Në atë luftë, Salahuddin Ejubi r.a. e mundi Luisin IX, duke shkatërruar ushtrinë e tij dhe duke e burgosur monarkun francez. Më vonë, Salahuddin Ejubi r.a., i mbushur me virtyte islame të mëshirës dhe zemërbutësisë, e liroi mbretin francez. Por mbreti nuk u çlirua kurrë nga burgu i tij psikologjik dhe mendor deri në vdekje. Para vdekjes së tij, ai la testamentin e tij të mirënjohur në të cilën ai e nxiti botën e krishterë që të luftonte kundër Islamit në fushën e besimit dhe mendimit, dhe sipas tij, siç është përmendur në dëshirën e tij, muslimanët nuk mund të mposhten në fushë-betejë deri sa ata të mposhten në fushën e besimit dhe ideve.

Ky testament ekziston ende dhe sipas profesor Zijadit orientalizmi i organizuar doli si shkak i kësaj dëshire të fortë të Luisit IX.

Në përgjithësi orientalistët mburren se arsyeja e tyre krijuese është tërësisht akademike, por faktet janë në kundërshtim me zotimin e tyre. Ne nuk jemi duke mohuar këtu se nuk ka motive akademike në tërë punën e tyre. Ne e dimë se disa perëndimorë e zgjodhën orientalizmin vetëm për të përmbushur interesat e tyre personale, si Carlysle, Itiyandine, Marcel Bejart, Roger Garaudy, etj. Por pavarësisht nga ky gjykim, rrjedha e orientalizmit është e motivuar nga qëllime fetare dhe politike. Dhe ne kemi prova të mjaftueshme se arsyeja më e fortë para orientalizmit ishte dhe është ai i urdhrit fetar dhe politik.

Për shembull:

Dijetarët pajtohen unanimisht se orientalizmi buron nga kishat dhe zhvillohet nën mbrojtjen e tyre.

Orientalistët e parë ishin të lidhur me kishat, si prifti francez Gerbert i cili u bë kryetar i Vatikanit në vitin 999 të erës sonë; Selfester i dytë; Peteri i respektuar, i cili vdiq në vitin 1156; Gerald Craymony i cili vdiq në vitin 1189; prifti Rikardo i cili vdiq në vitin 1320; dhe Johanna Ouscourby që vdiq në vitin 1456, etj.

Shumë prej institucioneve orientale në Evropë janë themeluar nga priftërinjtë dhe kardinalët e krishterë, si Instituti i gjuhëve Orientale në Francë, i cili ishte themeluar nga Papa Honorius IV në vitin 1285 të erës sonë. Universiteti i Sorbonës ishte themeluar nga prifti i njohur francez De Sorbo. Rindërtimi i po këtij Universiteti gjithashtu i takon përpjekjeve të priftit tjetër Richesco më 1626. Instituti i famshëm oriental spanjoll, i quajtur si zyra e përkthyesve, ishte themeluar nga bishori Rajmondi I në vitin 1130. Kolegji Maroni i Romës ishte ndërtuar nga Papa Gregorius në vitin 1584. Guri i themelit të Shkollës për Gjuhët Orientale në Firence, Itali, ishte vendosur nga kardinali Di Medici. Dhe kështu me radhë.

Marrëdhënia e thellë mes orientalistëve dhe kishës zbulon qëllimet fetare prapa kësaj lëvizjeje.

Shumë prej vetë orientalistëve e pranojnë ekzistencën e qëllimeve fetare prapa organizatës.

Siç u përmend në fillim, qëllimi politik ishte qëllimi i dytë më i rëndësishëm prapa orientalizmit. Dhe bile pas Luftës së Dytë Botërore, kur kolonializmi i menjëhershëm filloi të shkatërrohet, perëndimi i la ambasadat, konsullatat dhe misionet diplomatike në duart e orientalistëve, për të filluar periudhën e neo-kolonializmit. Dhe këta orientalistë e luajnë ende rolin e tyre për të destabilizuar qeveritë në vendet e Lindjes, për të krijuar dhe shpërndarë tensione shoqërore, terrorizëm, gjakderdhje dhe aktivitete spiunazhi. Këto ambasada dhe misione diplomatike të vendeve perëndimore janë ende aktive dhe të fuqishme si rezidencat e hershme të sundimtarëve kolonialistë.

Orientalistët kanë rënë dakord, që nga fillimi, që ata nuk do t’i arrijnë pikësynimet e tyre pa e pushtuar diturinë me të cilën muslimanët kanë fituar famë. Së pari, ata u vërsulën në Universitetet Islame të Kordovës, Bagdadit dhe Aleksandrisë. Kjo ndodhi në kohën kur civilizimi islam ishte në kulmin e tij. Në përgjithësi, historianët perëndimorë e paraqesin këtë periudhë si periudha e errët dhe netët barbare (Gotike). Por në realitet, kur Evropa ishte në errësirë, vendet islame ishin duke shkëlqyer në një periudhë të madhështisë fetare dhe kulturore.

Gustave le Bon thotë: "Nëse arabët do të pushtonin Francën, Parisi gjithashtu do t’u bënte një qendër e kulturës dhe e civilizimit, si Kordova në Spanjë, ku njerëz të rëndomtë ishin të aftë për të shkruar dhe për të lexuar dhe disa prej tyre mund të krijonin poezi, ndërsa mbretërit e Evropës në atë kohë ishin të paaftë për të shkruar emrat e tyre." Pothuajse çdo qytet i botës islame kishte një bibliotekë të madhe; çdo mesxhid (xhami) ishte një qendër për arsimim dhe dituri. Vilderante citon në librin e tij "Historia e Civilizimit" se Sulltani i Buharasë e ftoi një mjek shumë të njohur musliman që të hynte në oborrin e tij, por ky e refuzoi ofertën e tij për arsye se ai kishte nevojë për 400 deve për të mbartur librat e tij. Dhe në këtë kohë, sipas Vilderantes, vetë Bibla nuk ishte e disponueshme jashtë kishave! Në bibliotekën Aziz Bila el-Fatimi në Kajro, ishin 1.060.000 libra. Në mesin e këtyre librave ishin 6000 volume mbi matematikën dhe 10.000 mbi filozofinë. Kjo trashëgimi shumë e çmueshme ishte objektivi i perëndimit, veçanërisht i orientalistëve, me qëllim që të shkatërrojnë botën islame dhe të ndërtojnë Evropën. Për këtë qëllim, ata e transferuan trashëgiminë kulturore islame në dy mënyra: në mënyrë të vjetër dhe në mënyrë të re.

Mënyra e vjetër ka dy nën-mënyra: dobësimin e sundimit musliman në Spanjë, Siçili, pjesën jugore të Italisë dhe Ballkanin në njërën anë, dhe në anën tjetër, luftrat e kryqëzatave. Veç kësaj, pas pushtimit të trashëgimisë islame, forcat perëndimore shkatërruan librat fetarë menjëherë dhe i transformuan librat e shkencës dhe filozofisë në bibliotekat e tyre. Në kohën kur Granada, streha e fundit e muslimanëve në Spanjë, u morr në vitin 1511 nga ushtria spanjolle, kardinali K.C.Milenz urdhëroi djegien e të gjitha librave fetare në arabisht, dhe urdhri i tij u zbatua në Bab-el-Rahlat. Sipas mendimeve të historianëve të njohur, mbi 1.070.000 libra u dogjën në këtë vend. Dhe në mund ta marrim me mend se sa e madhe ishte trashëgimia muslimane e shkatërruar në tërë Spanjën.

Gjatë kryqëzatës botërore, kur kryqtarët pushtuan Palestinën dhe Sirinë, ata i rrëmbyen bibliotekat e Tripolit, Kudsit, As-Kalanit, Gazës dhe Moaras, dhe i dogjën të gjitha librat fetare islame. Sipas historianëve, vetëm në Tripoli, numri i librave të djegur ishte 3 milionë. Kur mbreti i Rumanisë, Sharku V, pushtoi Tunizinë, ushtria e tij dogji të gjitha librat arabisht (ju lutemi që për detaje të shihni librin "Pronat e librarive islame të El-Mektebat al-Islam", nga Dr. Muhamed Mahir Hamaada dhe Muassasa Al-Risala, botimi i V, Damask, 1986, faqe 84 e tutje). (Gjithashtu ju lutemi që të shihni edhe librin e titulluar "Arabët dhe Studimet Islame në Evropë", nga Dr. Mishel Joha, Bejrut, 1982, faqe 264).

Vëllezër të mi të dashur, tani le të tregojmë mënyrën e re për transferimin e trashëgimisë islame në Evropë, me anë të orientalistëve dhe pasuesve të tyre. Kjo mënyrë e re ka gjithashtu nën-mënyra, gjithsej tre. E para, ngritja e kolonive perëndimore në vendet islame dhe lindore. E dyta, kërkimet dhe studimet arkeologjike. Së treti, vjedhjet individuale dhe kolektive përmes orientalistëve dhe administratorëve kolonialistë. Të gjitha këto mënyra janë shembuj për të treguar se si është grabitur trashëgimia islame. Ishte një grabitje e organizuar dhe e planifikuar mirë e një kombi nga një komb tjetër. Për ta marrë atë trashëgimi, ata përdorën të gjitha mënyrat e ndyta, me anë të dhuratave, ndërrimit të kulturës, përkrahjeve ushtarake dhe ekonomike; ata bile shfrytëzuan urinë dhe varfërinë e atyre njerëzve për të marrë atë trashëgimi me një çmim shumë të ulët. Gjatë periudhës koloniale, u bë një varg i pafund i gërmimeve arkeologjike, të kryesuar nga orientalistët, dhe thesaret e paçmueshme u transferuan. Ata lirinë e bënë të pakufishme për të bërë çfarëdo që ata e mendonin të përshtatshme nën përkrahjen e fuqive koloniale. Çfarëdo emrash që dikush mund t’i japë një ndërmarrjeje të tillë të turpshme, prova qëndron se ajo ishte vjedhje e përbashkët në shkallë botërore!

Vëllezër të dashur, unë dua t’ju jap disa shembuj të këtyre plaçkitjeve individuale dhe kolektive:

Orientalisti Bocok qëndroi për rreth pesë vjet në Halep, Siri, dhe Astaan, Stamboll, dhe ai mblodhi, gjatë kësaj periudhe, një koleksion të rrallë të dorëshkrimeve islame dhe po ai i transferoi në Angli. Ky koleksion ekziston ende në bibliotekën Bodlian të Universitetit të Oksfordit.

Në bibliotekën e Petersburgut janë me mijëra dorëshkrime arabe të cilat janë plaçkitur nga imperialistët rusë gjatë pushtimeve të tyre të Ballkanit dhe Turkistanit.

Universiteti i Ladenit e caktoi një orientalist holandez, Juliusin, për të mbledhur dorëshkrimet arabe nga bota islame. Dhe, për këtë qëllim, Universiteti Laden ndau një shumë të madhe parash. Ajo çfarë u mblodh ekziston ende në Universitetin e Ladenit.

Në Universitetin e Durhamit, Angli, ekzistojnë 120.000 dorëshkrime arabe.

Në bibliotekën e Indisë, zyra në Londër, është një numër i madh i librave të çmueshme islame të shkruar në arabisht dhe persisht, dhe gjuhën indiane gjithashtu, të cilat ishin vjedhur gjatë sundimit kolonial. Kjo bibliotekë u zgjerua në vitin 1857, në të njëjtin vit kur Delhi u morr nga anglezët, pas kryengritjes së famshme të Indisë.

Pa dyshim, nuk ishte gjithçka rastësi! Zgjerimi i zyrës së bibliotekës së Indisë ishte e përshtatshme për faktin se vendi duhej të ndërtohej për shkak të numrit të madh të librave të vjedhura islame pas rënies së Delhit.

Në Gjermani ekzistojnë shumë biblioteka të cilat përmbajnë një numër të madh të dorëshkrimeve islame si në Berlin, Bon, Frankfurt, Mynih, Hamburg, Heidelberg, etj. Orientalisti Alward përgatiti një bibliografi të bibliotekës së Berlinit dhe të dorëshkrimeve arabe në një listë prej dhjetë volumesh të mëdha!

Orientalistja e famshme italiane Gabriela shprehet se dorëshkrime arabe gjenden në 118 biblioteka të 59 qyteteve në Itali!

Siç e përmenda, këto janë vetëm disa shembuj. Për më shumë fakte dhe detaje ju lutem shihni në Historia e Trashëgimisë Arabe nga Fuad Sizgin; përkthim arabisht nga Dr. Fehmi Abul Fadwal, Egjipt, Volumi 1, faqe 13-17. Po ashtu edhe librin Ajnihatul Mak’r As-thalatha nga Abdur Rrahman Hasan Al-Maidani, Darul-Kalam, botimi i dytë, Damask 1980, faqe 19 e më tej. Gjithashtu edhe revistën al-Fikr Al-Arabi, Bejrut 1993, Volumi 31, faqe 190, 243, 307.

Pas këtij shqyrtimi të shkurtër të plaçkitjes së trashëgimisë islame nga perëndimi, lind pyetja: Sa është numri i përafërt i dorëshkrimeve dhe i librave të vjedhura islame? Përgjigjja e saktë është pothuajse e vështirë, sepse të gjitha bibliotekat me rëndësi nuk e kanë kompletuar listën e plotë të tyre. Gjithashtu një numër i madh i librave dhe dorëshkrimeve islame gjendet në bibliotekat personale. Bile edhe në bibliotekat publike, shumë libra janë vendosur në seksione private, jashtë dhënies së studentëve muslimanë dhe dijetarëve kërkues. Pavarësisht nga kjo, disa dijetarë arabë provuan të llogarisin afërsisht numrin e librave dhe dorëshkrimeve të vjedhura islame. Sipas Ustadh (Profesor) Abdul Rrahman al-Maidani, në fillim të shekullit të XIX numri kishte arritur deri në 250.000. Nëse kjo shifër është arritur në fillim të kolonializmit, ju mund ta merrni vetë me mend numrin total të librave dhe dorëshkrimeve të vjedhura islame në fundin zyrtar të kolonializmit në gjysmën e shekullit XX. Është e rëndësishme që të theksohet se librat islamë, në gjuhët e tjera përveç arabisht, nuk janë marrë në llogari këtu, si në turqisht, persisht, urdu, bangla, malaje, hausa, gjuhët svaheli, etj.

Vëllezër të dashur, është një çrregullim shumë i madh madje edhe midis intelektualëve muslimanë dhe të rinjve, rreth punës së orientalistëve dhe vlerës së tij të vërtetë. Shumë prej nesh besojnë se orientalistët kanë shpëtuar trashëgiminë tonë intelektuale dhe e sollën atë në dritë. Dhe ata e konsiderojnë punën e orientalistëve si një shërbim të madh për kulturës dhe civilizimin islam. Madje janë edhe një numër i profesorëve dhe dijetarëve tanë të cilët besojnë se pa punën e orientalistëve Islami mund të bëhej vetëm një legjendë në rrjedhën e kohës. Në të vërtetë disa prej tyre janë të pandërgjegjshëm, ndërsa të tjerët frikësohen se do të konsiderohen të prapambetur nëse ata nuk e lavdërojnë kontributin e orientalistëve.

Dr. Abdul Azem al-Deeb ka konstatuar shumë bukur: "Është krejtësisht e çuditshme që të shikosh një komb si i yni që t’i falenderohet dikujt i cili i ka vjedhur dokumentet e tij, dhe ta falënderosh atë vetëm për faktin se hajduti ka shpëtuar dokumentet e çmuara të tij dhe e pajisi atë me disa fotokopje të dokumenteve!" Në fakt, puna e orientalistëve nuk është e gjitha as ndonjë sasi as ndonjë cilësi e madhe për t’u lëvduar. Të supozuarit se orientalistët kanë bërë një punë të madhe në shtypjen dhe botimin e dorëshkrimeve islame është me të vërtetë e pabazë. Dr. Abdul Azem ka bërë një studim të thellë në këtë çështje dhe në fund ai doli në përfundimin se kontributi i tyre nuk e kalon 10%, dhe pjesa tjetër në fakt është kryer nga dijetarët muslimanë. Arsyeja prapa kësaj mosmarrëveshjeje ndodh pikërisht prej kompleksit të inferioritetit të të ashtuquajturve intelektualët tanë. Këtu po japim gjithashtu edhe disa arsye të tjera: (1) mënyrën e mirë organizuar të punës dhe aktiviteteve të orientalistëve; (2) marrëdhënia e tyre e afërt me universitetet; (3) përhapja e botimit të punës së tyre nga media; (4) përkrahja e gatshme nga qeveritë e tyre; (5) konferencat e planifikuara mirë dhe të shpeshta orientale.

Prandaj, ne vijmë në përfundimin se kontributi i orientalistëve përmes shtypjes, botimit dhe shpërndarjes është vetëm rreth 10%. Sasia e tillë është pozicioni aktual i punës së tyre. Nëse e këqyrim cilësinë e punës së tyre, ne do të gjejmë se çfarëdo që ata kanë kryer, ishte për një qëllim të sigurt dhe jo për shërbim të Islamit dhe diturisë.

Çdo komb ka dy lloje të trashëgimisë së saj akademike: pozitive dhe negative; seriozen dhe të rëndomtën; të ndritshmen dhe të errëtën. Çdo komb krenohet nga trashëgimia e saj pozitive, e ruan atë, dhe punon për ta nxjerrë atë në dritë të plotë dhe përpiqet që t’i fshehë të këqijat. Si të gjitha kombet e tjera, edhe kombet muslimane i kanë të dyja llojet e punës në trashëgiminë e tyre. Nëse vështrojmë thellë në kontributin e orientalistëve, ne do të gjejmë se ata e kanë vënë theksin në pjesën negative të trashëgimisë sonë. Subjektet e tyre të pëlqyera janë:

1. Ilm-ul-Kelam, me anë të së cilës ata përpiqen që të nënvizojnë polemikat mes grupeve dhe shkollave muslimane.

2. Tesavvufi. Në mesin e librave të tesavvufit ata me qëllim zgjedhin librat e shkruara nga të ashtuquajturit Sufi.

3. Literatura (Letërsia). Në mesin e librave të letërsisë ata me qëllim zgjedhin libra si Alf Laila (Një mijë e një net), Makaat dhe poezi imorale të cilat prezantojnë një figurë të keqe të kulturës islame.

4. Filozofia. Ata me qëllim kanë shtypur dhe botuar libra të tillë filozofikë të cilat janë në kundërshtim me moralin islam.

5. Fik’h. Përmes librave të Fik’hut ata ngulin këmbë shumë herë në polemikat mes shkollave të ndryshme islame të jurisprudencës.

Prandaj, ne mund të themi se kontributi i orientalistëve jo vetëm që është i vogël por gjithashtu është i dëmshëm dhe i dënueshëm. Dhe nëse aty ka ndonjë aspekt të shërbimit, ajo është vetëm një shërbim ndaj kishës dhe fuqive perëndimore!

Vëllezër të dashur, sot, pothuajse të gjitha vendet islame kanë marrë pavarësinë politike, por kjo pavarësi nuk do të jetë e plotë derisa muslimanët të marrin përsëri prapa pasurinë e tyre akademike, dhe trashëgimia e tyre e pamatë t’u kthehet atyre. Në fakt, ajo trashëgimi nuk ka ndonjë vlerë më të vogël sesa toka që i është kthyer muslimanëve. Është e drejta legjitime e muslimanëve që të përpiqen dhe të luftojnë për kthimin prapa të trashëgimisë së tyre legjitime, dhe është përgjegjësi e fuqive koloniale që ta kthejnë prapa atë! Pa dyshim, kjo trashëgimi është më e vlefshme se ari. Nëse dikush mund ta marrë përsëri arin e vet, pse ne nuk mund të pyesim për trashëgiminë tonë akademike dhe legjitime, dhe pse ne nuk mund ta marrim përsëri atë?

Përktheu dhe përshtati nga anglishtja:

Ermal BEGA

Ky artikull është botuar në revistën "URA", nr. 1/1, Vjeshtë-Dimër, Tiranë 2008, organ i ACFOS-Albania, acfos_albania@yahoo.com, uramagazine@gmail.com